EOP Ekonomik Önlemler
Ekonomik Örgütler Platformu ekonomik önlemlerin açıklanmasının ardından eleştiri ve taleplerini belirtti
Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Kıbrıs Türk Sanayi Odası, Kıbrıs Türk Otelciler Birliği, Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği, Kıbrıs Türk Turizm Acenteleri Birliği ve Casino İşletmecileri Birliği; Başbakan Ersin Tatar tarafından açıklanan ekonomik önlemler paketinde yer alan hükümleri eleştirdi ve nasıl değiştirilmesi gerektiğine dair görüşlerini paylaştılmıştı.
Koronavirüs salgını başında açıklanan bu görüşler arasında, özel sektör ile kamu çalışanları ile KKTC ve TC yurttaşları ile 3’üncü ülke uyruklu çalışanlar arasında yapılan ayrımlara son verilmesi talep edilmişti.
26 Mart Perşembe günü açıklanan öneriler aşağıdaki şekildedir;
1’inci madde:
Paketin birinci maddesinde kamu görevlilerine ödemelerin nasıl olacağı düzenlenmişti. Bu maddenin “Bu ortamda toplumsal dayanışma ve sosyal adalet çerçevesinde kamu-özel kavgası yaratılması yerine eşit maaş verilmesi” prensibi ile yeniden düzenlenmelidir.
5’inci madde:
Bu maddede, “Bütçeden katkı alan kamu kurumları, belediyeler ve siyasi partilerin katkı paylarından ilerleyen dönemde ödenmesi şartı ile %25 oranında kesinti yapılacaktır” denilmekteydi.
Bu madde, sağlık ile ilgili görevleri dikkate alınarak belediyelerden kesinti yapılmaması şekilde düzenlenmelidir.
6’ncı madde:
Bu maddede, “Reel sektörü desteklemek adına ayrılan kaynak tutarı toplamda 750 milyon TL olacaktır” denilmekteydi. Bu maddenin bu kaynağın nasıl oluşturulduğu ve hangi alanlarda nasıl kullanılacağına açıklık getirecek şekilde detaylandırılması gerekmektedir.
7’nci madde:
Kiralar ile ilgili düzenlemelerin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi:
Devlet Kurumlarına ve/veya Vakıflar İdaresine Ait Kira/İcar vb. Ödemelerin Faizsiz/Cezasız altı ay boyunca ertelenmesi. Kapatılan işletmeler için bu sürelerde kira/icar bedeli talep edilmemesi.
Özel Kira Düzenlemeleri İçin:
- a) Nisan ayı kiralarının ödenmemesi, mal sahiplerinin Nisan 2020 – Ocak 2021 döneminde kira stopajı yatırmayarak, bu miktarın devlet tarafından finanse edilmesi
- b) Mayıs ayı kiralarının kararnamede olduğu şekliyle, Haziran 2020 – Kasım 2020 arasında eşit taksitle ödenmesi.
8’inci madde:
“Ödeme tarihi 31 Mart 2020 ile 30 Haziran 2020 tarihleri arasında olan gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi, şans oyunları hizmetleri vergisi ve devletin kira alacaklarının gününde ödenmesi koşuluyla ödenen tutara yüzde 10 indirim uygulamasına gidilecektir” şeklindeki maddenin aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi:
- a) Sosyal Sigorta, ihtiyat sandığı, vergi beyannameleri, tüm harçların vb. ödemelerin açık/kapalı tüm işletmeler için en az altı ay süreyle ertelenmesi gerekmektedir.
- b) Kapalı olan günlerde (14 Mart’tan itibaren) tüm vergi yükümlülüklerinin ödenmemesi.
- c) Yüzde onluk indirim konusunun kalması, ancak bankacılık, finans, GSM sektörünü kapsamaması.
10’uncu madde:
Banka faizleri ile ilgili düzenlemelerin bankaların Merkez Bankasına ve devlete yönelik yükümlülüklerin en az üç ay boyunca azaltılarak, kredi faizlerini sıfıra yakın bir orana çekecek şekilde yapılması.
15’inci madde:
Kalkınma Bankası’ndan, istihdamın sürekliliği ve öncelikli üretim sektörlerinin desteklenmesi amacı ile sağlanacak düşük faizli işletme kredisi kapsamına turizm ve ticaret sektörlerinin de dahil edilmesi.
16’ncı madde:
Takasların açılmasıyla işlem görecek hesaplarla ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılması ve takasta işlem yapılacak çeklerde, mücbir sebepten ötürü, keşide tarihi itibariyle altı ay süreyle ertelenmesi.
17’nci madde:
Halihazırda verilmiş olan tüm parasal hükümlerle (icra, taksit, hapislik, mazbata dahil) konut ve iş yerlerinin tahliyesine ilişkin hükümlerin tahsilatının 30/06/2020 tarihine kadar ertelenmesinin, 31/12/2020 tarihine kadar uzatılması.
18’inci madde:
2020 yılı Mart, Nisan, Mayıs aylarına ait elektrik faturalarının normal ödeme dönemi içinde ödenmemesi halinde elektrik faturasını ödemeyen tüm işletmelerin/kişilerin elektriğinin kesilmemesi ve ceza uygulanmaması sağlanmalıdır.
20’nci madde:
Bakanlar Kurulu kararı ile faaliyetleri durdurulan işletmelerin çalışanlarına, 2020 yılı Nisan ve Mayıs ayları için İstihdamı Destekleme Fonu’ndan İşletmelerin devamlılığı ve istihdamın sürekliliği şartı ile 1500 TL.’lik ücret desteği sağlanması ifade edilmektedir. Bu düzenlemenin Sosyal Sigortalara kayıtlı tüm özel sektör çalışanlarını kapsaması(3’üncü ülke vatandaşlarını da eklenmesi), miktarın aylık 2000 TL olarak yeniden düzenlenmesi ve kapalı bulunan günler de dikkate alınacak şekilde Mart ayını da kapsaması.
21, 22’nci maddeler:
Sosyal Sigorta, ihtiyat sandığı, vergi beyannameleri, tüm harçların vb. ödemelerin açık/kapalı tüm işletmeler için en az altı ay süreyle ertelenmesi. Bankacılık, finans ve GSM şirketleri dışında kalan yükümlülerin bu süre içinde yapacakları ödemelerde % 10 indirim uygulanmaması.
Bu kapsamdaki uygulamaların çalışan sayısı kısıtlaması ve sektör ayrımı yapılmadan zor durumda olan tüm işletmeleri ve serbest çalışanları kapsaması.
25’inci Madde:
Mayıs ayından itibaren en az bir, en fazla on çalışanı olan işverenlerin, istihdamın ve işletmelerin sürekliliğini sağlamak amacıyla, kullanacağı kredilere Yerel İşgücü İstihdamını Destekleme Fonundan kredi faiz desteği verilecektir ifade edilmekteydi. Bu maddenin çalışan sayısı kısıtlaması ve sektör ayrımı yapılmadan zor durumda olan tüm işletmeleri ve serbest çalışanları kapsaması gerekmektedir.
26 ve 27’nci Maddeler:
Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı primlerinin ödenmesiyle ilgili süre 14 Mart’tan beri kapalı olan işletmelerin nakit akışının durması nedeniyle bu ödemelerin 30 Nisan’a kadar ertelenmesi sağlanmalıdır.
Tedbir Paketlerinde Eksik Olan ve Eklenmesi Gereken Hususlar
- Devletin Sektöre Yönelik Mali Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmesi
- Düzenlemelerin Yasal Zeminde Yapılması:
Yapılacak olan tüm düzenlemelerin (devlete olan tüm yükümlülükler, gerek kira muafiyetleri, gerek sosyal sigorta, çek ödemeleri, maaş ödemeleri, vergi vb. ) ileride hukuki sorunlar doğurmaması için, yasal zemine oturtulması.
- Finansman Desteği Sağlanması
- İşletmeler için sektör ayırımı yapılmadan finansal destek paketi hazırlanması ve satışları düşen ve nakit akışı bozulan işletmelere çalışma sermayesi katkısı yapılması. Bu kapsamda, işletmelerin borç, çalışanlarına maaş ve diğer yükümlülüklerinde kullanılması için Merkez Bankası kaynaklı reeskont kredi paketi hazırlanması ve ihtiyacı olan işletmelere düşük faizli ve kısa vadeli finansman imkanları sağlanması;
- Faiz Desteği: İşletmelere kapalı kaldıkları dönem boyunca TSMF kaynakları kullanılarak faiz desteği sağlanması;
- Merkez Bankası Enstrümanlarının Etkin Kullanılması: Reeskont Kredisi ve Kredi Garanti Fonu’nun etkin bir şekilde kullanılması suretiyle, uygun faizli kredi programları ve teminat sıkıntısı yaşayan işletmelerin sorunlarının aşılması sağlanmalıdır.
- Diğer Konular
Kredi yapılandırma başvurularında, Merkez Bankası’nın banka kredi sermaye oranı şartının %20’den %40’a çıkarılması.
